‘Als honger niet het probleem is, is eten niet de oplossing.’ Dit wijze gezegde uit de literatuur over emotie-eten mag dan waar zijn, mensen eten toch vaak om andere redenen dan honger. Snacken wordt bijvoorbeeld aan sociale gelegenheden gekoppeld, of het gebeurt uit verveling. Wat kun je doen om deze neiging te onderdrukken?
Om de kloof tussen willen en doen te verkleinen, wordt vaak gebruikgemaakt van zogenaamde implementatie-intenties (1). Dat zijn plannen waarbij je je goede voornemen (meer sporten) concreet maakt en koppelt aan een specifieke situatie (tandenpoetsen). Dus: ‘Als ik ’s ochtends klaar ben met tandenpoetsen, doe ik tien push-ups.’
Gedrag
De implementatie-intentie zorgt ervoor dat je je het voornemen gemakkelijker herinnert. Als de situatie (tandenpoetsen) zich voordoet, activeert je brein het gekoppelde gedrag (tien push-ups) namelijk automatisch. Deze techniek wordt vaak gebruikt wanneer men bepaald gedrag wél wil uitvoeren. Maar hoe pas je deze techniek toe wanneer je iets juist níet wilt doen, zoals ongezond snacken tijdens feestjes?
De reguliere versie van de implementatie-intentie, waarbij wordt gebruikgemaakt van situaties zoals ‘tijdens feestjes’, blijkt uit een onderzoek niet effectief (2). Het blijkt wél effectief om, in plaats van situaties, ‘snack-motivaties’ in de implementatie-intentie te verwerken.
Deelnemers aan het onderzoek werden gevraagd om na te gaan wat voor hen vaak een reden was om ongezond te snacken: om sociaal te zijn, uit verveling, ....
Snacken
Vervolgens moesten zij een implementatie-intentie maken waar deze motivatie in verwerkt zat en zich goed in dit plan inleven. Bijvoorbeeld: ‘Als ik mij verveeld voel en ongezond wil snacken, dan eet ik een wortel.’ Wat bleek? Deze motivatie-implementatie-intenties zorgden voor minder ongezond snacken in de week erna (2).
Let wel: net als bij personalized nutrition, is ook hier is geen sprake van een one size fits all-aanpak: mensen moesten tijdens het onderzoek echt zelf kiezen wat voor hen een belangrijke motivatie was om te snacken. Wanneer voor hen werd gekozen, werkte het niet. Om te zorgen dat je dit keer écht van de chips afblijft, kan het dus lonen om eens diep in je brein (of dat van je cliënt) te graven: welke motivatie ligt achter die drang om de schaal leeg te eten?
Referenties:
1. Gollwitzer PM. Implementation intentions: strong effects of simple plans. American Psychologist. 1999;54(7):493.
2. Adriaanse MA, De Ridder DT, & De Wit JB. Finding the critical cue: Implementation intentions to change one’s diet work best when tailored to personally relevant reasons for unhealthy eating. Personality and Social Psychology Bulletin. 2009;35(1):60-71.
Auteur: Eva Vermeulen.
E. Vermeulen is researcher en trainer bij Duwtje, een onderzoeks- en adviesbureau voor gedragsverandering.
Voeding NU Jaarcongres
Eva Vermeulen geeft een workshop tijdens het Voeding Nu Jaarcongres op dinsdag 26 november.
In de workshop wordt vanuit een psychologische invalshoek gekeken naar factoren uit de fysieke en sociale omgeving die van invloed zijn op gedrag. Vervolgens wordt gekeken hoe daar in de praktijk mee kan worden omgegaan, met andere woorden, hoe wordt gedragsverandering tot stand gebracht. Bekijk het programma Meld u direct aan