‘Tijdens mijn zwangerschap kan ik beter geen koffie drinken’, ‘Het aantal borstvoedingen per etmaal ligt vast’ en ‘Mijn kind mag niet vegetarisch eten’ zijn drie voorbeelden van fabels die worden besproken in het nieuwe boek 77 fabels & feiten over kindervoeding.

Voeding Nu sprak met auteur Hans Kraak, (per 1 maart hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Diëtetiek), over zijn nieuwe boek. Hij presenteerde zijn boek afgelopen maandag tijdens een voordracht voor geneeskundestudenten van het ErasmusMC in Rotterdam 

 

'De (ongezonde) voeding van de volwassenen wordt al snel de voeding van het kind'

Auteur Hans Kraak

 Waarom heb je dit boek geschreven?

Over voeding doen veel fabels de ronde. Het gaat daarbij soms om hardnekkige misverstanden. Daar schreef ik eerder twee andere boeken over: 77 fabels en feiten over onze voeding en 77 fabels en feiten over afvallen. Veel mensen geloven bijvoorbeeld dat koffie vocht vasthoudt. Dat weetje is ooit in het collectief geheugen terecht gekomen en is er, ondanks nieuwe kennis, maar moeilijk uit te krijgen. Velen blijven erin geloven, je vindt het nog steeds terug als je een beetje googelt op het onderwerp. Ook de carcinogeniteit van de zoetstof aspartaam is zo’n bijvoorbeeld, ook een fabel. Of de gedachte dat alleen de verbanning van koolhydraten heilzaam is voor een gezond gewicht.  

cover nieuw

Voeding is complex, verschillend per individu en het vergt vaak meerdere denk- of uitlegstappen om te begrijpen waarom de dingen werken zoals ze werken. Bij kindervoeding werkt het niet anders, maar daarbij zie je ook dat de ouders op zoek gaan naar informatie die hen zekerheid verschaft over datgene wat ze het beste kunnen doen bij de voeding van hun kind. Het informatieaanbod is groot, maar welke bron kies je? Welke is wel of niet betrouwbaar? Ik heb in de lijn van mijn eerdere boeken geprobeerd het kaf van het koren te scheiden rondom 77 veel voorkomende fabels of vragen rond kindervoeding. 

Voor wie is het boek bedoeld?

Het boek is bedoeld als naslagwerk voor ouders van jonge kinderen of aankomende ouders. Een soort richtsnoer dat van pas komt als je ervoor wilt zorgen dat je kinderen gezond eten. Als ouder heb je van het begin af aan de regie in handen, het helpt als je het even niet meer weet, dat je dan kunt terugvallen op wat verstandig is of niet. Daarvoor doe ik handreikingen. 

Wat is volgens jou het belangrijkste uit het boek?

Het is een boek dat je niet per se in een keer hoeft te lezen, omdat het is ingedeeld naar leeftijdsfasen ofwel voedingsfasen van kinderen totdat ze puber af zijn. Maar ik vergelijk de voeding gedurende de kinderjaren weleens met een nieuwe cursus of opleiding. Als je eraan begint, wil je graag weten waar de cursus over gaat. Je neemt dan kennis van de inhoud van de verschillende hoofdstukken om te weten waar het allemaal naar toe gaat. Als je dit hele boek leest, dan ben je een beetje beter voorbereid op wat komen gaat rond de voeding van kinderen in verschillende leeftijdsfasen, voor bij het ouder worden. Voor nieuwe ouders vind ik dat wel het belangrijkst. Bij de geboorte krijgen ze veel goede informatie, bijvoorbeeld van verloskundige, consultatiebureauarts of familie. Het pasgeboren kindje is heel kwetsbaar en alle aandacht gaat uit naar de precieze en goede voeding. Naarmate het kind ouder, minder kwetsbaar en zelfstandiger wordt, is het net zo belangrijk precies en goed op de voeding te letten als toen het kind nog baby was. Door een keer te lezen waar je op moet letten, kun je er makkelijker rekening mee houden. Dat je bij een voedingsvraag even denkt, o ja, daar had ik al een keer wat over gelezen. Zeker als alles nog nieuw is, biedt het houvast.'

Hans-Kraak-150x150 Hans Kraak

'Maar je kunt het boek ook gebruiken als naslagwerk om per fabel na te gaan hoe iets ook al weer zit. Hoeveel moet een baby, peuter, kleuter of puber eigenlijk aan energie binnenkrijgen? En wat betekent dat ene extra tussendoortje dan? 

Wat onderscheidt dit boek van andere boeken over kinder(op)voeding?

In de uitwerking van de fabels ben ik ook gericht op het mechanisme rond voeding, op het hoe en waarom. Door uit te leggen hoe de dingen werken, hoop ik meer begrip en kennis over te dragen waardoor het makkelijker wordt om de juiste voedingskeuze te maken. Het is niet alleen een boek waarin staat dat je iets zus of zo moet doen. Daarbij heb ik me hoofdzakelijk gebaseerd op wetenschappelijke bronnen en niet (alleen) op ervaringsfeiten, wat je wel vaker terugziet in andere boeken over kindervoeding. En door sommigen is al opgemerkt dat zo'n overzicht over kindervoeding er nog niet is. 

kinderen en groeiWat is de rode draad van het boek?

De rode draad is dat de voeding van kinderen in alle levensfasen even belangrijk is, niet alleen tijdens de kwetsbaarste periode als ze nog baby zijn, maar juist ook daarna. In de beginperiode zijn baby’s en kinderen nog met alle mogelijke zorg omgeven, het is een precaire fase. Maar voedselconsumptiegegevens laten zien dat jonge kinderen al snel niet meer eten volgens de Richtlijnen goede voeding. De voeding van de volwassenen wordt al snel de voeding van het kind en daarmee wordt, getuige de data, vooralsnog een weg ingeslagen die minder gezond is. Het klopt dat als kinderen baby af zijn, geen absolute handenbinders meer zijn,  ze steeds vaker zelf voedingskeuzes gaan maken. De voeding lijkt er makkelijker op te worden, maar juist dan moet je ook nog, op een aardige, niet dwingende manier, zorgen dat gezonde keuzes worden gemaakt.  

Iedereen wil dat zijn kind gelukkig wordt, toch? Belangrijke randvoorwaarde voor een gelukkig leven is een gezond lichaam, wat je kunt bereiken door gezond te eten en daarnaast voldoende te slapen en actief te zijn, te bewegen. Daarmee wil ik niet zeggen dat dit de enige weg naar geluk is, maar deze drie-eenheid zie ik als basis voor een goed welzijn. Ga maar na. Wat als je overgewicht hebt en je je te dik voelt? Lichamelijk of geestelijk kunnen de gevolgen zich dagelijks aan je opdringen. In de basis gaat het om een lichamelijke reactie. Wat als je structureel te weinig slaapt? Nog even afgezien van de vraag wat dat doet met je hormoonhuishouding, hoe voel jij je na een slechte nachtrust? Chagrijnig, moe, op-en-top aanwezig op je werk? En hoe goed voel je je na een fikse natuurwandeling door de winterkou? Vaak draait de onwelgevoeligheid om lichamelijke reacties. Goede voeding, voldoende ontspanning of slaap en voldoende beweging vormen de basis voor een gezond en prettig lichaam, daar speel je als ouder een belangrijke rol bij als het om je kind gaat. 

Wat hoop je met dit boek te bereiken?

Dat mensen er praktisch wat aan hebben en er hun voordeel mee doen. Wat heeft het voor zin een boek te schrijven of te lezen als je er in de praktijk niets mee kunt? 

Op welke bronnen is het boek zoal gebaseerd?

Ik heb zelf, samen met mijn partner, drie kinderen groot mogen brengen, drie jongens die inmiddels 23, 25 en 27 zijn. Daar heb ik natuurlijk vaak aan gedacht bij het schrijven van het boek. Hoe ging het ook al weer bij ons? Ik zal een voorbeeld geven. Toen mijn oudste zoon net geboren was, was ik veel thuis, terwijl mijn vrouw werkte. Ook kookte ik toen veel voor ons gezin. Toen hij mee ging eten uit de pot, om het zo te zeggen, heb ik me erin verdiept hoe ik wat wij wilden eten, ook voor hem geschikt kon maken. Dus zelf peutervoeding maken alvorens over te gaan op potjes. Dus een deel komt uit (mijn) praktijk, maar verreweg het meeste komt uit wetenschappelijke artikelen of boeken van wetenschappers over voeding, gedrag, emoties en opvoeding. 

vissende mevrouw Elke week een vet visje is het advies voor zwangere vrouwen.

Waar ben je het meest trots op?

Ik heb het boek voor publicatie voor commentaar laten lezen aan verschillende deskundigen, onder wie diëtist Berdien van Wezel. Zij geeft aan dat ze het een goed handboek vindt voor consumenten en ziet het als een naslagwerk met wetenschappelijke onderbouwing waarnaar ze ook haar cliënten zou willen verwijzen. Er komen veel vragen in het boek aan bod die ze ook dagelijks in haar praktijk terug hoort. Ze heeft dan niet altijd de tijd om cliënten uitvoerig te woord te staan, maar zou ze kunnen verwijzen naar deze praktische bron. Ik vind het heel mooi dat ze het boek nu al als praktisch hulpmiddel ziet. 

Wat zou je zelf anders hebben gedaan in de opvoeding van je kinderen (als het gaat om voeding) nu je bepaalde inzichten hebt gekregen tijdens het maken van het boek?

Niet zo heel veel. Gedurende de opvoeding van mijn kinderen was ik ook al veel professioneel met voeding bezig en probeerde ik daar waar het kon mijn kennis zo goed mogelijk in de praktijk te brengen. Maar van 1 ding was ik me niet zo bewust destijds. Mijn oudste zoon had een periode waarin hij ’s nachts veel moest huilen. Dat probeerden we dan te stillen met aandacht of met een extra voeding. Ik herinner me dat het een keer lang aanhield, niets hielp. Ja, je kunt aan zo’n kleintje niet direct zien wat er dan aan de hand kan zijn. Als me dat nu weer zou overkomen, dan zou ik toch wat sneller denken aan de mogelijkheid van een voedselintolerantie. We hebben het huilgedrag natuurlijk aangekaart bij de consultatiebureauarts, maar ook daar werd destijds niet aan een aan voeding gerelateerde oorzaak gedacht. Gelukkig is het overgegaan, maar of het iets met voeding te maken had, weet ik nog steeds niet. 

77 fabels & feiten over kindervoeding

Auteur: Hans Kraak

Eerste druk 2021, 212 blz.

ISBN paperbackversie: 978-94-6406-504-6, prijs: 22,50

ISBN e-pub-versie: 9789464065053, prijs: 12,95

Verkrijgbaar bij: 

www.boekenbestellen.nl/boek/77-fabels-feiten-over-kindervoeding/40860 

Altijd op de hoogte blijven?