Beeld: Julissa Capdevilla via Pexels
Onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) hebben een zelftest ontwikkeld waarmee consumenten in de toekomst thuis voedingsproducten kunnen testen op allergenen.
Het ‘minilab’, dat Gina Ross ontwikkelde tijdens haar promotieonderzoek, werkt op basis van een immuno-assay. Met antilichamen spoort de test allergenen in een voedingsmonster op, bijvoorbeeld sporen van hazelnoot in een biscuitje. Vindt de assay allergenen, dan ontstaat er een zwarte lijn op de test, net als bij een zwangerschaps- of coronatest.
Ross maakte ook een 3D-geprinte houder, waarmee je de test kunt koppelen aan je smartphone om meer informatie over de allergenen te verkrijgen.
“Door deze technologie met behulp van de smartphone voor iedereen toegankelijk te maken, wordt het heel laagdrempelig”, zegt Ross op het weblog van de WUR. “Het mooie is dat we zo de wetenschap, en in het bijzonder de analytische scheikunde, democratiseren en in de handen van de gebruiker plaatsen.”
Beginnende fase
Dat allemaal in luttele minuten en zonder enige ervaring als laborant. Het kan. Ross nam de proef op de som met een 15-jarige snuffelstagiair. Hij slaagde met vlag en wimpel.
‘Met antilichamen spoort de test allergenen op’
Op dit moment kun je met de test sporen van pinda en hazelnoot vinden. Overigens bevindt de ontwikkeling zich nog in een beginnende fase. Er is meer onderzoek nodig voordat de test eventueel op de markt komt. De ontwikkelaars bekijken nu of dergelijke zelftests ook nuttig kunnen zijn voor boeren en fabrikanten, bijvoorbeeld om toxische stoffen in hun voedsel op te sporen.
Volgens Ross zal de zelftest bovendien goed kunnen worden ingezet in lage inkomenslanden: “Er is geen kostbare en uitgebreide labuitrusting voor nodig. En de technologie werkt, ook wanneer je een oude smartphone hebt, nog uitstekend.”
Ross ontwikkelde de allergietest binnen het Europese FoodSmartphone-project van promotor professor Michel Nielen (Wageningen Food Safety Research). In dit project wordt de toepassing van smartphones in de voedselveiligheid onderzocht. Feitelijk gaat het hier om een vorm van citizen science: met zelftests als die van Ross kan de consument zelf controleren of voedsel veilig is. “Dat is wat me zo aanspreekt in dit project”, zegt Ross. “We maken op deze manier een soort decentraal testsysteem mogelijk.”
Immuno-assays
Immuno-assays zijn testen die gebruik maken van antilichamen om bepaalde stoffen in een monster aan te tonen. Dat klinkt ingewikkeld, maar is feitelijk alledaagse praktijk. “De helft van de bevolking gebruikt ze al jaren”, zegt Ross. Ze doelt op de zwangerschapstests. Ook de recente zelftests voor corona zijn gebaseerd op detectie op basis van antilichamen.