Standpunt Voedingscentrum | Goede data essentieel voor beleid, voorlichting en onderzoek

15 december 2021

Tekst: ir. Wieke van der Vossen, dr. ir Annette Stafleu en ir. Pascal de Brabander

Mensen gezonder laten eten en het terugdringen van overgewicht zijn speerpunten van het preventiebeleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) (1). Het moet voor mensen makkelijker zijn om gezond te kiezen. En dat overal waar je komt. Denk aan de supermarkt, de kantine, op school, de sportclub of het ziekenhuis. Actuele, volledige en betrouwbare data over levensmiddelen en voedingssupplementen spelen een cruciale rol. Bijvoorbeeld om inzicht te krijgen in hoeveel voedingsstoffen producten bevatten en hoeveel we als consument daarmee binnenkrijgen (2).

Alle verzamelde voedselinformatie geeft de Nederlandse overheid de mogelijkheid om beleid te maken en te toetsen op basis van de gegevens die we hebben. Eén van de doelstellingen van het Nationaal Preventieakkoord van het ministerie van VWS is het ontwikkelen van een nieuw systeem voor productverbetering. Productverbetering moet zorgen voor minder calorieën, suiker, verzadigd vet en zout in voedingsmiddelen. De veelheid aan etiketgegevens die nu voorhanden is in de Levensmiddelendatabank (meer dan 75% van het aanbod in de supermarkt), geeft de mogelijkheid om hier gericht en specifiek criteria voor vast te stellen.

Het Voedingscentrum maakt veelvuldig gebruik van alle gegevens uit de databanken. Via de diverse tools zoals Mijn Eetmeter, de ‘Kies Ik Gezond?’-app, de ‘receptensite’ of de Kantinescan worden honderdduizenden consumenten en professionals dagelijks van de meest actuele informatie voorzien. En geholpen om een meer gezonde, en duurzame, voedselkeuze te maken.

Door een beter beeld te krijgen van de producten die te koop zijn, kunnen we veel gerichter onderzoek doen. Op het gebied van gezondheid, maar ook voedselveiligheid en duurzaamheid. Het RIVM gebruikt de gegevens uit de databanken onder meer voor het uitvoeren van de Voedselconsumptie-peiling, het inschatten van de inname van stoffen in voeding, het monitoren van productverbetering en het inschatten van de milieubelasting van voedingspatronen.

De laatste jaren is het belang van levensmiddelendata voor beleid, voorlichting en onderzoek alleen maar toegenomen. Hierdoor ontstaan ook nieuwe behoeften en uitdagingen. De diversiteit van producten in de supermarkt is enorm en de doorlooptijd is snel. Dit stelt eisen aan de manier waarop de informatie verzameld, beheerd en onderhouden wordt. Terwijl vroeger de fabrikanten hun gegevens rechtstreeks invoerden in de Levensmiddelendatabank, wordt tegenwoordig de data zoveel mogelijk automatisch uit de databases van de bedrijven gehaald. Bij deze brondatabanken zijn fabrikanten zelf verantwoordelijk voor hun gegevens. Via een dagelijkse uitwisseling blijft de Levensmiddelendatabank actueel.

Verdere stappen om te zetten

We zien dat Nederland in het verzamelen van zoveel etiketgegevens best uniek is. Alhoewel meer landen bezig zijn met het verzamelen van etiketgegevens, zijn er weinig landen die al zo’n uitgebreid systeem opgezet hebben. En dat komt mede doordat het bedrijfsleven bereid is om de gegevens te delen met de overheid. Wel vereist dit systeem van dagelijkse automatische uitwisseling met databanken veel afstemming om de kwaliteit nog verder te verbeteren. Grote stappen zijn al gezet de afgelopen jaren, maar we zien ook nog genoeg punten ter verbetering en uitbreiding. Het is belangrijk dat we dit met elkaar blijven doen en wij willen graag ons steentje bijdragen.

Onze focus is glashelder: de gezonde, duurzame en veilige keuze moet de makkelijke keuze zijn … en goede data is daarbij essentieel.

Informatie
Lees meer via www.voedingscentrum.nl/levensmiddelendatabank 

1. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Nationaal preventieakkoord: naar een gezonder Nederland, Den Haag, 2018.

2. Ocké, M.C., et al., 2021, The essential role of food composition databases for public health nutrition - Experiences from the Netherlands. Journal of Food Composition and Analysis, 101, p. 103967.

3. RIVM en Voedingscentrum, Gegevenskaart Voedingsmiddelen, Amsterdam, 2020

4. Westenbrink, S., et al., 2021, LEDA, the branded food database in the Netherlands: Data challenges and opportunities. Journal of Food Composition and Analysis, 102, p. 104044.

Altijd op de hoogte blijven?