Boekrecensie: Andere kost: Pleidooi voor een gezonder en duurzamer voedselsysteem

29 juni 2021 Hans Dagevos

De voedselnood­toestand uitgeroepen

Andere kost bestaat uit 28 korte hoofdstukken die veelal eerder als artikel in Het Parool zijn verschenen. In deze bundeling passeert weliswaar een keur aan onderwerpen de revue, maar de auteurs Jaap Seidell en Jutka Halberstadt blijven vooral dicht bij hun vakgebied van voeding en gezondheid. Dit maakt dat het voedselsysteem, waar hun pleidooi getuige de ondertitel op gericht is, verre van volledig wordt bekeken en becommentarieerd.

De negatieve impact van ongezond eten is enorm. Dit wordt overduidelijk gemaakt in Andere kost. Seidell en Halberstadt zien met lede ogen aan dat de stille epidemie van ongezonde eetpatronen maar niet de benodigde politieke en maatschappelijke urgentie krijgt. De coronapandemie heeft weer eens duidelijk gemaakt dat met name de mensen die te kampen hebben met ernstig overgewicht of diabetes type 2 kwetsbaarder zijn bij een virusinfectie en verhoogd risico lopen op ziekenhuisopname en overlijden.

Consumentenbescherming
We eten onszelf ongezond. De hoge mate van consumptie van bewerkt voedsel leidt tot verhoogde voedingsgerelateerde gezondheidsrisico’s. Toch worden de oorzaken in de voedingsmarkt op hun beloop gelaten terwijl de gezondheidszorg de focus richt op het verlenen van curatieve zorg om de gevolgen aan te pakken. Volgens Seidell en Halberstadt moet de nadruk komen te liggen op een voedselomgeving die niet gedomineerd wordt door gemaksvoedsel en die consumenten betere bescherming biedt tegen onze gezondheid bedreigende verleidingen. Ontmoedigen van de consumptie van ongezond – in het bijzonder: ultrabewerkt – eten betekent ‘het invoeren van prijsmaatregelen en het inperken van de beschikbaarheid en de marketing ervan’. (pag 132)

Leefstijlbegeleiding
In het zorgsysteem wordt primair vertrouwd op medicijnen en chirurgische ingrepen om het leed te verzachten. In vergelijking hiermee is preventie in de vorm van leefstijlbegeleiding nog bescheiden en wordt soms ook als getut weggezet. Maar de auteurs overtuigen in hun standpunten dat veel gezondheidswinst is te boeken als mensen intensiever en langduriger begeleid worden en dat hoe langer er wordt gewacht om ook op voorzorg in te zetten, hoe duurder de zorg wordt en hoe groter het fysieke ongemak en het sociale en mentale leed (gewichtsdiscriminatie, stress, eenzaamheid) van mensen. Om gevolgen anders aan te pakken is een omgekeerde zorgpiramide nodig met aan de basis veel geld en aandacht voor het gezond houden van mensen en in de top de gespecialiseerde medische zorg voor ernstig zieke mensen.

auteurs boek VNu4

Voortmodderen
Andere kost gaat in feite om de verbazing, om niet te zeggen: de verbolgenheid van de auteurs dat niet op oorzaken maar op gevolgen wordt geacteerd. En dat op een manier die geen recht doet aan de ernst van de ‘voedselnoodtoestand’ pag 201), maar zich gekenmerkt door doekjes voor het bloeden, vrijblijvende zelfregulering en voortmodderen zonder dat gestelde doelen voor een gezondere bevolking worden gehaald. Stevige analyse in klare taal die de vinger op diverse zere plekken legt. Toch boet het pleidooi aan kracht in door tenminste twee punten. Ten eerste omdat het accent meer op het zorgsysteem dan op het voedselsysteem ligt. Het actuele woord kringlooplandbouw valt bijvoorbeeld niet en veel oog voor boer of verduurzaming van voedselproductiemethoden is er evenmin. Ten tweede omdat, de ferme woorden ten spijt, uiteindelijk wordt uitgekomen bij het rentmeesterschap. Het verleden leert dat hier zich toch moeilijk de voor een gezonde toekomst benodigde vooruitstrevendheid in zal laten vinden.

Bestellen via Bazarow:

ISBN: 978-90-450-4386-9
Andere kost: Pleidooi voor een gezonder en duurzamer voedselsysteem
Jaap Seidell & Jutka Halberstadt
22,99 euro

Altijd op de hoogte blijven?