Veel bestrijdingsmiddelen in rozijnen, moeten we ze laten staan?

30 november 2021 Michelle Wijma

Rozijnen bevatten gemiddeld 11,3 verschillende bestrijdingsmiddelen, blijkt uit onderzoek van foodwatch op basis van metingen van de NVWA. De voedselwaakhond slaat alarm, maar volgens het Voedingscentrum is er geen reden tot zorg.

Foodwatch analyseerde, na een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB), nog niet gepubliceerde metingen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) naar bestrijdingsmiddelen in rozijnen. Volgens de voedselwaakhond blijkt daaruit dat ‘rozijnen misschien helemaal niet zo gezond zijn’. Ze vonden tot 30 soorten gif per meting en in de periode 2018 - 2020 is het aantal bestrijdingsmiddelen in rozijnen bijna verdubbeld naar gemiddeld 11,3 soorten. Turkse rozijnen bevatten gemiddeld de meeste middelen: 25.

Bij 15 metingen werden in totaal 45 soorten landbouwgif gevonden, waaronder residuen die reproductieverstorend, mogelijk kankerverwekkend of hormoonverstorend zijn. Bij één meting was er sprake van een wetsovertreding. Op de rest kan de NVWA niet handhaven, aldus foodwatch, want de huidige wetgeving houdt geen rekening met mengseltoxiciteit en de wettelijke normen van de afzonderlijke pesticiden zijn, op één uitzondering na dus, niet overschreden.

Oproep tot wetgeving

Foodwatch schrijft dat er volgens experts voldoende bekend is over mengseltoxiciteit van verschillende groepen bestrijdingsmiddelen. De voedselwaakhond roept de politiek op nu voorzorgsmaatregelen te nemen met betrekking tot de stapeleffecten van meerdere bestrijdingsmiddelen. Dit kan door bij de vaststelling van de maximale residu limiet (MRL) rekening te houden met stapeleffecten die al wel bekend zijn. Zijn die niet bekend, dan stelt foodwatch voor om uit voorzorg een veiligheidsfactor te introduceren en een maximum aantal verschillende residuen vast te stellen. De belangenbehartigingsgroep roept bovendien supermarkten op om een maximum van vijf pesticiden per product te gaan hanteren. Voor verse groente en fruit hanteren veel supermarkten al een dergelijk maximum. 

Het aanpassen van de wet staat overigens op de agenda in Europa, maar de vooruitgang gaat langzaam en naar verwachting duurt het nog een aantal jaar, aldus het Voedingscentrum in een reactie op de berichtgeving van foodwatch. Het Voedingscentrum raadt rozijnen aan als gezond tussendoortje voor kinderen vanaf 1 jaar.

Geen reden tot zorg

Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid en etikettering bij het Voedingscentrum, legt in haar reactie uit dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen standaard is en dat ze bijvoorbeeld worden gebruikt om rozijnen te beschermen tegen schadelijke schimmels. Ook geeft ze aan dat er strenge regels worden gehanteerd om de veiligheid van de gifstoffen te waarborgen, maar dat er inderdaad wetgeving ontbreekt rondom de cocktails van bestrijdingsmiddelen.

Er worden verschillende onderzoeken gedaan naar de cumulatieve effecten, onder andere door het RIVM. Van der Vossen: “Deze onderzoeken laten gelukkig zien dat als je rekening houdt met alle verschillende bestrijdingsmiddelen in onze voeding het nog steeds binnen de strenge normen valt. En dat geldt voor alle leeftijden.” Ze benadrukt dat er meer onderzoek nodig is en dat het goed is als cumulatieve effecten worden meegenomen in de wet, “maar de huidige onderzoeken die er zijn laten geen reden zien tot zorg.”

Volgens Van der Vossen is het veilig om je kind af en toe een handje rozijntjes als tussendoortje geven. “Maar zoals bij zo veel voedingsmiddelen; eet ze ook weer niet te veel of te vaak. Niet zozeer vanwege de resten bestrijdingsmiddelen, maar in rozijnen en ander gedroogd fruit zit veel suiker en zo krijgt je kind veel calorieën binnen. Maar 2 of 3 keer per week een handje rozijntjes voor je peuter kan geen kwaad.”

Bronnen:
Persbericht foodwatch
Onderzoeksrapport foodwatch (pdf)
Reactie Voedingscentrum

Altijd op de hoogte blijven?