Diëtisten presenteren plantaardige variant op Schijf van Vijf

20 september 2021 Michelle Wijma

Beeld: Elle Hughes via Pexels

Een groep van zeven diëtisten introduceert vandaag de Schijf for Life, een plantaardig en duurzaam alternatief voor de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Bijna 200 diëtistenpraktijken gaan de voedingsschijf gebruiken.

Op de schijf is geen plek voor vlees, zuivel, ei of vis. “De meest gezonde voeding is zo min mogelijk bewerkt, rijk aan vezels en fytonutriënten en arm aan transvet, verzadigd vet en cholesterol”, legt diëtist Lobke Faasen uit in het persbericht. Faasen legde de basis voor de adviezen. De Schijf for Life is bedacht door Armanda Govers, directeur van ANBI-stichting Even Geen Vlees en gereviewed door Wendy Walrabenstein (diëtist, promovendus en bestuurslid van PAN NL, de Physicians Association for Nutrition the Netherlands) en diëtisten Lieke Angenent, Nadine Blom, Shirley Brouwers, Yana van Maarseveen en Priscilla Weterings.

De Schijf for Life voorziet Nederland van een voedingsadvies dat aansluit op klimaat-, milieu-, en gezondheidsdoelen, aldus schijfforlife.nl. Doelen: mensen informatie geven over adequate voeding; de gezondheidsvoordelen van voeding optimaal benutten; en klimaatverandering beperken en herstel van biodiversiteit mede mogelijk maken.

Het advies

De basis van de schijf bestaat uit vijf vakken, zie afbeelding. Ten eerste vocht, met de nadruk op water en vochtrijk voedsel. Nummer 2 is groente en fruit: 300 gram van elk waarvan 150 gram bladgroente, en een kleine portie zeewier. Ten derde zetmeel: 90 gram volkoren granen en pseudogranen (o.a. quinoa, boekweit) + 100 gram knolgewassen, zoals aardappelen. Als vierde staan eiwitten op het menu, bij voorkeur 160 gram peulvruchten en sojaproducten, met nadruk op weinig consumptie van kant-en-klare vleesvervangers. Tot slot vetten: 25 gram noten, zaden of pitten. Pindakaas (100%) of notenpasta kan ook. Daarnaast worden avocado, lijnzaal en chiazaad genoemd en raadt de Schijf for Life algenoliecapsules aan.

Een extra plekje op de schijf is gereserveerd voor vitamine B12 en D3. Voor vitamine B12 wordt de specifieke verbinding cyanocobalamine aangeraden en vitamine D3 krijg je binnen via zonlicht en (met name in de herfst en winter) supplementen.

De website van Schijf for Life bevat daarnaast onder andere pagina’s met informatie over voedingsstoffen en dagmenu’s voor diverse doelgroepen, zoals sporters en zwangeren, samengesteld door diëtisten. Ook vind je er diverse recepten. schijf for life

"Het is een win-win"

Faasen: “Veel Nederlanders beschouwen een plantaardig voedingspatroon als een voedingspatroon vol tekorten. In werkelijkheid is het een win-win. Nederlanders krijgen nu elke dag transvet binnen via vlees en zuivel, het ongezondste vet wat er bestaat. En het Voedingscentrum beveelt koemelk en kaas aan voor calcium, maar vertelt er niet bij dat hun advies rekening houdt met een hoge consumptie van zout en dierlijk eiwit, omdat dit de calciumuitscheiding verhoogt. Als je onbewerkt plantaardig eet, heb je minder calcium in de voeding nodig. Dit haal je uit bijvoorbeeld boerenkool, broccoli, paksoi of rucola waarvan de absorptie bovendien 1,5 tot 2 keer hoger is dan uit zuivel. IJzer, selenium en zink vinden we volop in volkoren granen, peulvruchten en noten. En iedereen die voldoende calorieën eet krijgt min of meer vanzelf voldoende eiwitten binnen. En ga zo maar door. Dit is een win-win voor de leefbaarheid van de planeet en je gezondheid.” 

Steeds meer vraag

Het initiatief wordt gesteund door zo’n tweehonderd diëtisten(praktijken). Voor een lijst zie schijfforlife.nl/overditinitiatief. “Wij zien steeds meer vraag naar plantaardig dieetadvies”, vertelt Lonneke Hans van diëtistenpraktijk LBG Diëtisten. “We raden in de regel een voedingspatroon aan volgens de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum, maar we zien de waarde in van de plantaardige Schijf. Het is een duidelijke tool met een goed onderbouwd advies erbij. Daar was zeker behoefte aan, gezien de groeiende trend richting plantaardig.”

Stoppen met dierlijke producten is belangrijk voor het klimaat, aldus bedenker Govers in het persbericht, en noemt daarbij een recent rapport van de Verenigde Naties dat benadrukt dat methaan de belangrijkste hefboom is om de klimaatopwarming op korte termijn af te remmen. De veehouderij is wereldwijd de grootste menselijke bron van methaanuitstoot. 

De initiatiefnemers van Schijf for Life hopen dat het Voedingscentrum openstaat om een puur plantaardig eetpatroon actief te adviseren. Volgens de betrokken diëtisten waarschuwt het Voedingscentrum te vaak voor tekorten bij een plantaardig voedingspatroon en zou de instelling aangeven dat plantaardig eten voor de burger niet haalbaar is. “Wij vinden: informeer de burger volledig en eerlijk over de effecten van voedingspatronen op zowel de planeet als de eigen gezondheid en laat mensen vooral zelf bepalen wat haalbaar voor is voor henzelf.”

Het Voedingscentrum heeft inmiddels een reactie geplaatst met daarin hun visie over de Schijf for Life. Meer daarover lees je hier.

Altijd op de hoogte blijven?