‘Onder welke omstandigheden zijn nudges effectief en aanvaardbaar?’

6 juli 2021 Julia Streur

Afbeelding door stevepb via Pixabay

Die vraag onderzocht Laurens van Gestel, die op 2 juli promoveerde bij de Universiteit Utrecht. De sociaal- en gezondheidspsychologie onderzoeker wierp een psychologische blik op wanneer en voor wie nudges effectief en aanvaardbaar zijn.

De laatste jaren is er steeds meer interesse in en onderzoek naar nudging, een psychologische methode om gedrag te beïnvloeden. Marketingteams onderzoeken bijvoorbeeld manieren om hun producten beter te verkopen, maar ook het ministerie en verschillende gezondheidsorganisaties maken gebruik van nudging om bijvoorbeeld gezond of duurzaam gedrag te stimuleren. In de voeding worden nudges onder andere gebruikt door supermarktketens en mobiele applicatie-ontwikkelaars. Toch is het niet duidelijk onder welke omstandigheden nudges effectief en aanvaardbaar kunnen zijn. 

In zijn onderzoek toont Van Gestel aan dat de mate van beïnvloeding van een nudge niet verandert als mensen tijdelijk minder goed kunnen nadenken over hun keuze. Nudges maken dus niet per se gebruik van automatische processen zoals gewoontes of impulsen. Mensen kunnen wel hun uiteindelijke keuze aanpassen door extra goed na te denken over hun beslissing.

“In een reeks onderzoeken toonden we aan dat default nudges en motivatie los van elkaar bedrag beïnvloeden” vertelt Van Gestel in het persbericht. Een voorbeeld van een default nudge is orgaandonatie; in Nederland ben je vanaf je achttiende automatisch donor tenzij je je afmeldt, by default dus. Nudges hebben toegevoegde waarde om bijvoorbeeld gezond gedrag te stimuleren, zelfs als mensen uit zichzelf al gemotiveerd zijn om gezonde keuzes te maken, concludeert Van Gestel. 

Over de aanvaardbaarheid van nudges vertelt de onderzoeker: “Het blijkt dat motivatie die uit jezelf komt, omdat je het zelf interessant of belangrijk vindt (autonome motivatie), een belangrijke en consistente voorspeller is van aanvaardbaarheid. Mensen die dus vanwege autonome redenen het gedrag dat gestimuleerd wordt willen uitoefenen, staan meer open voor nudges.”

Altijd op de hoogte blijven?