De afgelopen jaren is er steeds weer gesneden in de zorg die diëtisten kunnen verlenen. De indirecte tijd werd afgeschaft, uurtarieven die al elf jaar niet meer geïndexeerd zijn en basiszorg die niet toereikend is voor ieder persoon. Dit resulteert dan al vaak in liefdadigheidswerk van de diëtist, maar ten koste van wat? In dit artikel legt Everdien van der Leek, oprichter van ‘Red de diëtist’ uit hoe belangrijk het is dat er verandering komt. Komende woensdag voeren de diëtisten, samen met andere paramedici, actie in Den Haag voor meer (financiële) waardering voor hun vak.

Hoewel er een bestuurlijk akkoord is gekomen waarin staat dat de overheid onderzoek gaat doen naar de kwaliteit van de zorg en hoe deze beter georganiseerd kan worden, neemt zo’n onderzoek veel tijd in beslag, en dat is iets waar volgens van der Leek niet volledig op gewacht kan worden. ‘’Het is goed dat er een onderzoek komt, maar het is ook belangrijk dat er op de korte termijn aandacht wordt besteed aan bijvoorbeeld het aantal uren dat een diëtist beschikbaar heeft per cliënt.’’

Red de diëtist

Vorig jaar was het speerpunt van ‘Red de diëtist’ het telefonisch consult weer vergoed te krijgen. Dat is de actiegroep gelukt, op een kleine zorgverzekeraar na. Dit keer focust de groep zich op een aantal aspecten:

  • Onbeperkte vergoeding vanuit de basisverzekering voor kinderen net als bij andere paramedische beroepsgroepen;
  • Meer hulp bij het organiseren van de zorg;
  • Tarieven die toereikend zijn om te kunnen blijven bestaan en te investeren in kwaliteit;
  • Volwaardig gesprekspartner zijn bij contractering.

Ontoereikende uren & Kinderzorg

Via de basiszorg wordt drie uur vergoed, iets wat niet voldoende is voor elke cliënt die een diëtist behandelt. ‘’Er zijn collega’s die prematuren, baby’s en kinderen begeleiden met complexe eetproblemen. Dat gaat om intensieve zorg waardoor de zorguren er dan al snel opzitten. Wat we zien is dat de ouders de vereiste zorg niet kunnen betalen, dat terwijl het enorm belangrijk is dat ze goede zorg en begeleiding krijgen. Ook zien we een verschuiving van zorgzwaarte van de tweedelijnszorg, zoals ziekenhuizen, naar de eerstelijn. Ouderen en chronische zieken kunnen dan langer thuis blijven wonen mits de juiste zorg op de juiste plaats is, daarvoor is drie uur ook te weinig. Het is daarom belangrijk dat er een differentiatie komt binnen de uren voor verschillende indicaties. Het liefst zien we natuurlijk dat er een verhoogde behandeltijd komt voor bijvoorbeeld kinderen, net zoals bij sommige paramedici,’’ aldus van der Leek.

Zorg als luxueus product

De zorg die de diëtist verleent, wordt volgens Van der Leek nu behandeld als een luxueus product, terwijl behandelingen wel een groot verschil kunnen maken voor de gezondheid en de kwaliteit van leven van de cliënt. Volgens haar baart het diëtisten in het werkveld grote zorgen. ‘’Er zijn zat collega’s die dan alsnog doorbehandelen zonder enige kosten voor de cliënt. Ik herken het, je wilt ze tenslotte niet uit het oog verliezen. Echter is dit niet een structurele oplossing en zo wordt het voor de buitenwereld ook niet duidelijk dat er een probleem is. Het is belangrijk dat diëtisten een signaal gaan afgeven, want nu verlenen we zorgen ten koste van onszelf.’’

Organiseren van de zorg

De indirecte tijd is verdwenen, dat terwijl de diëtist om goede zorg te verlenen nog vaak in overleg gaat met een huisarts of multidisciplinair overleg (MDO). Dit zorgt ervoor dat de gewerkte tijd hoger ligt dan de declarabele tijd. Dit komt ook naar voren in het tijdsbestedingsonderzoek van de NVD. Hierin werd duidelijk dat 3,3 uur van een acht uur durende werkdag niet declarabel is. ‘’Dat is ontzettend veel als je nagaat dat de tarieven nauwelijks veranderd zijn in de afgelopen elf jaar. In deze situatie wordt het steeds moeilijker voor diëtisten met een eigen praktijk om te blijven bestaan. Dat zie je ook terug, want de gemiddelde zelfstandige diëtist gaat tien jaar mee,’’ vertelt van der Leek met zorgen in haar stem.

Volgens haar moet er een budget komen voor het overleggen met zorgverleners en het opzetten van zorggroepen en samenwerkingsverbanden. ‘’Je wilt met elkaar samenwerken en de zorg beter bereikbaar maken, echter is er geen geld om dit soort samenwerkingsverbanden op te zetten. Hierin moet verandering komen, want het gaat allemaal ten koste van de patiënt.’’

Ontoereikende tarieven

De indirecte tijd is uit de beleidsregel gehaald om de paramedici gelijk te trekken, om zo harmonisatie bij de verschillende beroepsgroepen te creëren. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft toen der tijd gezegd dat het verschil verrekend ging worden in de tarieven van de zorgverzekeraar, echter is dit niet gebeurd. Hierdoor is het uurloon van een diëtist indirect lager geworden. ‘’Daarom moet er een beter gesprek komen over de tarieven,’’ zegt van der Leek. ‘’Het is belangrijk dat het ministerie en de Tweede Kamer zich hiervan bewust zijn, zij hebben tenslotte een aansturende taak.’’

In het onderzoek van de NVD komt naar voren dat veel diëtisten door de lage tarieven niet alle kosten van een praktijk kunnen dekken en er geen redelijk salaris op aan kunnen houden. Veel diëtisten hebben daarom geen arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) en, - of pensioenregeling. ‘’Als de tarieven laag liggen, zijn de opbrengsten ook laag, terwijl de kosten elk jaar stijgen. Hierdoor kunnen diëtisten geen voorzieningen regelen of zich voor de toekomst voorbereiden. Dit is uiteraard zorgwekkend.’’

Daarnaast belemmert het diëtisten wellicht om niet de gespecialiseerde zorg in te duiken. ‘’Er zitten allerlei kwaliteitskosten aan vast, maar het tarief wordt niet hoger als men specialiseert’, licht Van der Leek toe. “Het is echter lastig om een differentiatie in het tarief te creëren, omdat je het risico loopt dat het starttarief daardoor omlaag gaat voor beginnende diëtisten. Hierdoor wordt investeren in hun toekomst moeilijker. Een complex vraagstuk dus dat aandacht verdient. Het is tenslotte moeilijk te begrijpen dat een diëtist met dertig jaar ervaring en een specialisatie evenveel verdient als een beginnend diëtist.’’

Contractering

Een ander punt dat 'Red de diëtist' in Den Haag onder de aandacht wil brengen, betreft de contractafspraken met zorgverzekeraars. ‘’Als individuele diëtist kan je niet onderhandelen met de zorgverzekeraar. Ook kan de beroepsvereniging niet onderhandelen over tarieven. Dit zorgt ervoor dat het heel lastig is om een volwaardig gesprekspartner te zijn. Je krijgt een contract aangeboden en je tekent of je tekent het niet, maar je kan er niet over in discussie gaan. We willen als beroepsgroep in gesprek kunnen gaan met zo’n zorgverzekeraar of als commissie,’’ aldus van der Leek.

Het is daarom belangrijk dat diëtisten kritisch naar contracten gaan kijken en vragen stellen als: ‘wil ik wel met deze zorgverzekeraar in zee gaan? Hoe zijn de tarieven? Teken ik een jaarcontract of voor langer? Staan er duidelijke afspraken in over dat de tarieven geïndexeerd worden per jaar?’ Het advies van der Leek is: ‘’Teken nooit direct, neem de tijd om het goed door te lezen en bespreek het met diëtisten in je regio. Een zorgverzekeraar heeft een zorgplicht en op het moment dat diëtisten standaard tekenen voldoet de zorgverzekeraar aan zijn zorgplicht, en is er niks aan de hand. Als mensen niet tekenen komt de zorgplicht in het gedrang en is het nodig dat de zorgverzekeraar actie onderneemt.’’

Een tip is dan ook om goed geïnformeerd te blijven en de eerstelijnsbijeenkomsten van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD) in de gaten te houden. Ook is het verstandig om onderdeel te zijn van een regionaal samenwerkingsverband van diëtisten.

Actiedag 3 juli

Wie de actie van de diëtisten zelf wil ondersteunen, kan aanstaande woensdag drie juli aansluiten bij de actievoerders. Het is de bedoeling dat alle diëtisten in een groen T-shirt een signaal afgeven dat er verandering nodig is. De actie begint om 8:45 op de Koekamp in Den Haag. Diëtisten en andere paramedici uit de eerstelijn komen die dag in actie en lopen samen naar Lange voorhout. Aanmelden kan via ‘Red de diëtist’.

Altijd op de hoogte blijven?