Verkoop vlees- en zuivelvervangers vlakt af, maar ABN AMRO verwacht verdubbeling in 2030

De afgelopen jaren groeide de verkoop van vlees- en zuivelvervangers explosief, maar deze lijkt nu af te vlakken. Desondanks verwacht ABN AMRO de komende acht jaar een verdubbeling van de verkoop van plantaardige alternatieven.

In 2019 steeg de verkoop van vleesvervangers in de supermarkt met 25 procent en in 2020 met 34 procent. In 2021 stagneerde deze verkoop met een groei van 7 procent. Hierbij groeiden huismerken aanzienlijk harder dan merkproducten. De verkoop van zuivelvervangers steeg in dezelfde periode achtereenvolgens met 11, 34 en 10 procent.

Voorwaarden voor groei

Ondanks de explosieve groei in de afgelopen jaren is het marktaandeel van deze producten nog relatief laag in vergelijking met reguliere vlees- en zuivelproducten. ABN AMRO verwacht echter dat de verkoop van deze productcategorieën doorzet en deze kan tot 2030 verdubbelen. Hiervoor moet wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. ABN AMRO: “Als door schaalvergroting de prijs per product lager wordt en verdere innovatie plaatsvindt op smaak en textuur kunnen vlees- en zuivelvervangers een grotere rol spelen in de eiwittransitie. Daarbij is het belangrijk dat producenten blijven investeren in gezondere producten en het gebruik van grondstoffen met een aantoonbaar lage milieu- en sociale impact.”

Redenen stagnering

Na enkele jaren van flinke groei is vooralsnog sprake van dalende volumes van vlees- en zuivelvervangers. Zo ligt de verkoop van vleesvervangers qua volume in de eerste drie kwartalen van 2022 zo’n 3 procent lager dan in dezelfde periode vorig jaar; bij zuivelvervangers kwam de groei vrijwel tot stilstand. Een belangrijke reden is de correctie op de supermarktrun als gevolg van de coronacrisis, waardoor de horeca gesloten was. Een andere reden is de gedaalde koopkracht, die ook ten koste gaat van de verkoop van plantaardige alternatieven. Hoewel deze producten in de beleving van veel mensen duurder zijn, is dit niet per se het geval. Zo zijn vlees en zuivel sinds 2022 sterk en vleesvervangers juist nauwelijks in prijs gestegen. Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt dat een groep consumenten niet snel vleesvervangers nogmaals wil kopen, omdat smaak en structuur niet altijd aan de verwachtingen voldoen. Om meer nieuwe consumenten aan te spreken en herhaalaankopen te stimuleren, is innovatie op smaak en textuur belangrijk; deze factoren zijn naast prijs de belangrijkste koopmotieven van consumenten.

Verdubbeling

Vlees- en zuivelvervangers hebben volgens ABN AMRO het maatschappelijke tij mee. Zo wil de overheid het aandeel dierlijke eiwitten in het dieet van consumenten verminderen van 60 procent nu naar 50 procent in 2030. “Dit is een behoorlijke uitdaging. De afgelopen jaren is het lastig gebleken om de vleesconsumptie te verminderen. Ons eetgedrag is onderdeel van vaste patronen. Juist daarom kunnen vleesvervangers een deel van de eiwittransitie goed ondersteunen. Een langjarige samenwerking - van boer tot huismerkproducent en supermarkt - is hierbij kansrijk. Zo kunnen supermarkten het assortiment plantaardige producten versterken tot een volwassen productcategorie. Dit levert concurrentievoordeel op, terwijl de verwachtingen van consumenten kunnen worden overtroffen”, zegt Nadia Menkveld, Sector Econoom Agrarisch en Food van ABN AMRO. “Hoewel zuivel- en vleesvervangers nu nog een vrij kleine categorie zijn, heeft deze markt wel potentie, óók in het buitenland. De marktpenetratie in afzetmarkten als Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje is veel lager dan in Nederland. Dit biedt kansen voor Nederlandse producenten om hun kennis in andere landen in te zetten. Internationale uitbreiding heeft als bijkomend voordeel dat de prijs per geproduceerde eenheid door schaalvergroting omlaag kan.”