Beeld: Amina Filkins via Pexels
Het Voedingscentrum vat de voedingsaanbevelingen voor zwangere mensen van de Gezondheidsraad nog eens samen en geeft daarbij voorbeelden hoe je de adviezen in de praktijk kunt brengen met online tools, supplementen en vermijding van bepaalde stoffen. Voeding Nu dook daarbij nog eens de rapporten in voor verduidelijking en aanvulling.
In juni 2021 publiceerde de Gezondheidsraad (GR) voor het eerst een serie voedingsaanbevelingen speciaal gericht op zwangeren. Het advies wijkt op een paar vlakken af van de aanbevelingen en normen die voor iedereen gelden. De GR kwam met twee adviezen: een met voedingsaanbevelingen en een met voedingsnormen voor vitaminen en mineralen. Meer details lees je in het nieuwsbericht dat Voeding Nu op 22 juni plaatste. De rapporten en achtergronddocumenten vind je op de website van de Gezondheidsraad.
Het Voedingscentrum heeft de uitgebrachte adviezen van de GR nu vertaald naar de praktijk. Nummer 1 daarbij is dat zwangere mensen geadviseerd wordt om, net als iedereen, de Richtlijnen gezonde voeding te volgen. De instelling verwijst naar de Schijf van Vijf als hulpmiddel om gevarieerd en gezond te eten en drinken en brengt daarbij deze tool onder de aandacht.
De overige adviezen vat het Voedingscentrum als volgt samen in het bericht op voedingscentrum.nl: Het gaat onder andere om het advies om tijdens de zwangerschap voldoende calcium, jodium en ijzer binnen te krijgen en meer vis te eten. Foliumzuur en vitamine D slikken blijft belangrijk. Evenals het mijden van bepaalde producten. Veilig omgaan met eten en drinken is voor zwangeren extra van belang.
Specifieke vetzuren
Het Voedingscentrum geeft enkele voorbeelden waarmee je voldoende calcium (zuivel), jodium (brood) en ijzer (vlees, vis, volkoren producten en groente) kunt consumeren. Bovendien wordt het eten van vis extra benadrukt (twee keer per week), mits je rekening houdt met welke vissoort je kiest. Vis (of eigenlijk: bepaalde vetzuren die je onder andere uit vis kunt halen, red.) verlaagt het risico op vroeggeboorte en is belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en ogen van de baby, aldus het Voedingscentrum.
Opvallend is dat dit in eerste instantie niet aansluit op de hoofdlijn van de Richtlijnen goede voeding die het VC als eerste noemt in het advies. In de richtlijnen vormt meer plantaardig en minder dierlijk eten namelijk de eerste basis. Het Voedingscentrum vermeldt in het persbericht niet hoe je de adviezen over vis in de praktijk kunt vervangen door plantaardige opties. Het rapport van de Gezondheidsraad doet dat wel en adviseert dagelijks supplementen met bepaalde vetzuren te nemen (250-450 milligram docosahexaeenzuur (DHA)). DHA zit onder andere in algenoliecapsules.
Aanvullen en vermijden
Wat betreft voedingssupplementen moedigt het Voedingscentrum mensen met een kinderwens aan om zeker 4 weken voor de bevruchting te starten met het slikken van foliumzuur, en daarmee door te gaan tot 10 weken zwangerschap. Vitamine D-supplementen worden gedurende de hele zwangerschap geadviseerd.
Tot slot wordt geadviseerd enkele producten te vermijden, zoals alcohol en lever, en andere producten te beperken, zoals cafeïne en zoethout. Ook waarschuwt het Voedingscentrum voor schadelijke stoffen in sommige soorten kruidenthee. In de app Zwangerhap zie je wat je volgens het Voedingscentrum beter wel en niet kunt eten als je zwanger bent.
Soja
Het VC noemt ook soja (of specifieker: isoflavonen) als voedingsmiddel waar niet te veel van geconsumeerd zou moeten worden, waarover hier meer informatie wordt gegeven. Dit advies gaat uit van de Franse veilige bovengrens van 1 milligram per kilogram lichaamsgewicht aan isoflavonen per dag. Bij een lichaamsgewicht van 64 kilogram komt dat neer op dagelijks 310 gram tofu of 610 milliliter sojamelk of -yoghurt. Dit advies sluit net als bovenstaande adviezen aan op de rapporten van de Gezondheidsraad, maar de raad geeft daarbij wel aan dat de bewijskracht voor het aangegeven maximum aan isoflavonen zwak is. Officieel trekt de Gezondheidsraad daarom geen conclusies over het effect van soja-isoflavonen tijdens de zwangerschap.