Bewegen en eiwitten belangrijk voor ouderen *

Verlies van spiermassa en spierkracht is een veel voorkomend verschijnsel bij oudere mensen en leidt tot een verminderde kwaliteit van leven. In onze vergrijzende maatschappij is het dus van groot belang om op verschillende manieren te trachten de spiermassa te verbeteren, en daarmee de kwaliteit van leven van ouderen. Zowel fysieke activiteit als de inname van eiwitten kunnen een positief effect hebben op de spiermassa. De Maastrichtse onderzoekers Lex Verdijk, Luc van Loon, en collega’s onderzochten of krachttraining en de inname van extra eiwitten leiden tot een toename in spiermassa en spierkracht.

Uit het onderzoek bleek dat spiermassaverlies bij ouderen effectief bestreden kan worden met krachttraining. Wanneer men echter via de voeding al meer dan voldoende eiwitten binnenkrijgt, lijkt toediening van extra eiwit geen aanvullend effect te hebben.

De studie werd uitgevoerd in een groep gezonde mannen tussen de 65 en 85 jaar met een gezond voedingspatroon. Zij volgden een intensief trainingsprogramma gedurende 12 weken. De helft van de groep gebruikte vlak voor en direct na de training eiwitsupplementen, de andere helft kreeg een placebo. Aan het eind van deze periode werden spiermetingen gedaan met DEXA en CT-scans en werden ook spierbiopten afgenomen. Daaruit bleek dat het trainingsprogramma bij alle deelnemers resulteerde in een substantiële toename van spiermassa en spierkracht. Dit effect was echter niet hoger in de groep die extra eiwit gebruikte.

Eiwitinname

Inmiddels loopt er een grootschalig onderzoeksproject binnen het Top Institute Food and Nutrition (TIFN) waarbij de positieve effecten van voeding en beweging op de spiermassa in ouderen worden onderzocht. In dat kader is aan de Wageningen Universiteit door Michael Tieland en Lisettte de Groot recentelijk geïnventariseerd hoe het staat met de dagelijkse eiwitinname van de ouderen in Nederland. Hieruit blijkt met name dat geïnstitutionaliseerde ouderen vaak een (te) lage dagelijkse eiwitinname hebben. Daarnaast blijkt in bijna alle ouderen de eiwitinname bij het ontbijt erg beperkt te zijn. Binnen dit TIFN project worden momenteel verschillende studies uitgevoerd binnen de Universiteit Maastricht, waarbij eerder genoemde onderzoekers op zoek gaan naar specifieke aminozuren en eiwitten die de spiereiwitsynthese in ouderen stimuleren. Zodoende wordt een beter inzicht verkregen in de mogelijkheden om spieradaptatie bij ouderen te optimaliseren. Dit onderzoek vormt een belangrijk onderdeel in de zoektocht naar effectieve voedings- en/of bewegingsinterventies die de gezondheid en kwaliteit van leven bij oudere mensen kunnen bevorderen.

Verdijk LB, Jonkers, RAM, Gleeson BG, Beelen M, Meijer K, Savelberg HHCM, Wodzig KWH, Dendale P, van Loon LJC. Protein supplementation before and after exercise does not augment skeletal muscle hypertrophy after resistance training in elderly men. Am J Clin Nutr 2009; 89: 608-16.

Dit artikel verscheen in Voeding Nu nummer 4 van april 2009 op bladzijde 32