Houdbaarheidsdatum: Wat verandert er?

In Nederland is het verplicht een houdbaarheidsdatum op voedingsmiddelen te zetten. De duidelijkheid over de twee soorten houdbaarheidsdata laat echter te wensen over. Dat ligt deels aan tegenstrijdige wetgeving hierover en daarom verandert binnenkort het Nederlandse warenwetbesluit.

Op verpakkingen kunnen twee soorten houdbaarheidsdatums staan. Bij bederfelijke producten is dat een uiterste consumptiedatum (te gebruiken tot - TGB). Op alle andere (verpakte) levensmiddelen staat de datum van minimale houdbaarheid (ten minste houdbaar tot (einde) - THT). Een THT-datum staat op producten die niet snel bederven. Na de THT-datum kan de kwaliteit van het product achteruit gaan. Je kunt het dan vaak nog wel veilig eten. Een TGT-datum staat op bederfelijke producten. Na de TGT-datum moet je de producten weggooien. De TGT-datum is de laatste dag waarop het nog veilig is om het product te eten.

Risico’s

Bovenstaande klinkt eenvoudig, maar de praktijk is weerbarstig. We zien in de supermarkt soms producten liggen met een THT-datum waarin wel degelijk na deze datum ziekmakende bacteriën kunnen uitgroeien tot aantallen waar je ziek van kunt worden, zoals bij vleeswaren. Als deze producten langere tijd bewaard worden, kan Listeria of Salmonella uitgroeien. Daar kunnen met name kwetsbare groepen als ouderen of zwangere vrouwen ernstig ziek van worden.

Andersom zijn bij bijvoorbeeld onbewerkte verse groente met een TGT- datum op de verpakking de risico’s aanzienlijk kleiner. De zintuigen zijn in dit geval een prima hulpmiddel om te beoordelen of je deze nog kunt eten of niet. Deze voorbeelden maakt het voor consumenten extra lastig om op de juiste manier met de houdbaarheidsdatum om te gaan.

Koelverse producten

Zo’n 22% van de consumenten geeft aan dat ze eten weggooien omdat de houdbaarheidsdatum verstreken is (1). En dan met name bij koelverse producten, zoals zuivel. De reden waarom fabrikanten niet altijd het juiste type houdbaarheidsdatum op hun product zetten, ligt voor een deel aan tegenstrijdige wetgeving.

Het Nederlandse warenwetbesluit is onduidelijk. Je kunt het zo lezen dat alleen een TGT-datum nodig is als het product tussen de nul en zes graden bewaard moet worden en korter dan vijf dagen houdbaar is (2). Dit klopt niet. Daarom heeft de Nederlandse overheid aangegeven dat dit deel van het warenwetbesluit gewijzigd zal worden en dat vanaf nu uitgegaan moet worden van de definities in de EU-wetgeving (3).

Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit zal handhaven volgens de regels van de EU-wetgeving. Op een product kan dus een THT-datum staan, behalve op levensmiddelen die uit microbiologisch oogpunt zeer bederfelijk zijn en een gevaar voor de menselijke gezondheid kunnen opleveren na de vermelde datum. Dan is een TGT-datum verplicht.

Samen Tegen Voedselverspilling

Duidelijkheid over de houdbaarheidsdatum is belangrijk om zowel voedselverspilling tegen te gaan als om de veiligheid van producten te behouden. Bijna de helft (41%) van de consumenten kent het verschil onvoldoende. Hier gaan wij (Voedingscentrum) vanuit stichting Samen Tegen Voedselverspilling het komende jaar veel over communiceren. Dan is het extra belangrijk dat de producten in de winkel de juiste soort houdbaarheidsdatum hebben.

Referenties:

1. Flycatcher, Trendmeting voedselverspilling, 2019, Flycatcher internet research: Maastricht.

2. Warenwetbesluit Bereiding & Behandeling Levensmiddelen.

3. Europese Verordening (EU) nr. 1169/2011 over voedselinformatie voor consumenten.